|
Scheuvelderij
Natuurijs veroorzaakt bij mensen
allerlei koortsen, met verschijnselen als ongedurigheid en
schaatsenslijperij. In het nationaal park De Weerribben was vorige week
complete gekte. Het natuurijs was onbetrouwbaar, maar uit alle delen van
Nederland reisde men toch af. Om met zijn allen aan de balie van het
bezoekerscentrum te staan dringen met: "Waar kunnen we
schaatsen?" en "Wanneer gaan de toertochten door?"
Ongeduldige schaatsers stonden al op de vaarten en plassen, waarvan de
helft er door zakte en een nat pak haalde. De andere 50% kwamen met de
schrik vrij en schaatsten door. Op het Paterswoldermeer net zo. De
landelijke pers meldde koopwoede. Met dat voorspelde weekeinde op
natuurijs, kochten velen de duurste scheuvels. De 'houtjes' hangen in 't
Westen als souvenirs voor buitenlanders te koop.
De scheuvelderij is van
oudsher omgeven met tradities en lokale gebruiken. Elk dorp heeft wel een
natuurijsbaan, waarop de eigen schaatswedstrijden en priksleewedstrijden
worden gehouden. Bij aanhoudende vorst trekt men naar de meren en kanalen.
Daar waren de bekende 'ijsherbergen', die als centrum van de scheuvelderij
en bijbehorend vermaak dienden. De eerstaankomende schaatser kreeg een
worst en zijn naam kwam aan de erebalk. De ouderen hebben het nog over het
'schaats ophangen' in zo'n café een dorp verderop, waarmee de lokale
schaatsers uitgedaagd werden voor een wedstrijd. Menig boerenknecht had
aan schaatswedstrijden een leuke bijverdienste. Tijden veranderen. Je
hoort niemand meer over het 'leekstertakje' als scheuveltrofee. Hoeft niet
meer: je hebt het nieuwste model klapschaats met racestrepen al. Dat de
klad in de scheuvelderij-tradities zit is duidelijk. Waar het aan ligt?
Aan het ministerie van Onderwijs: de scholen geven geen ijsvrij meer! En
de ouderwetse scheuvelderij, 'íjspret' begon pas echt met die middag
ijsvrij. Daarom
Harmjan
van Steenwijk
eerder
verschenen in de Drentse Courant/Groninger Dagblad, 27 januari 2001

Copyright 1995 - 2008 Han Tuttel. All rights reserved.
This material may not be published, broadcast, rewritten or redistributed in any form, including digital,
without the prior consent and written agreement by the author.
|
|