Verhalen van Harmjan van Steenwijk

     


 

Het spookmeer op de wildenberg

Gerrit en Aaltje komt d'r nooit weer. Nooit van heur levensdaagn gaot ze nog es naor 't bos met het mooie meertje, waor as de zunne zo romantisch kon ondergaon. Jaorenlang zochten ze dat plekkie op; dat is allemaol over. De prettige herinneringen bint verdreven deur schrik en ontreddering. As ze an den verschrikkelijke gebeurtenis terugdenkt, raakt ze beiden weer kaant op nen biestern. Gerrit en Aaltje hebt nen doodschrik ekregen, bie 't Spookmeer op de Wildenberg.

Wat as 't Spookmeer op de kaart steet bie de stichting het Drentse Landschap, is nen waterplas met nen dennebos en wat legere bosserij d'r umhen. Ie könt het ok nen veentie neumen van het soort waor as Drenthe patent op hef. Gewone veenties dan, gin oorden van ellende. Der zit eenden en waterkipjes. Natuurkenners hebt ok dodaars-jes zeen zwemmen. In de bossen van de Wildenberg kuj wielewalen heuren en mangs vlog der nen buizerd over. Wat natuur anbelangt is der niks mis met.
De plekke lig in 't zuuden van Drenthe, tegen de Reest an. An de oost- en zuidoostkaante hej het Rabbingerveld en Rabbinge liggen. Naor het Noorden kom-ie bie de Pieperij oet. Vrogger lag aan de Dreentse kaant nen onmeunig wiede hei- en veenvlakte met het Nolder-veld, het Bazuuner Veld en daorachter het Drogter Veld. Daorvan is vandage-nen-dag mar nen kleen betje natuur over. Het enige grote stuk wat daor nich op de schup is egaone, is bie het Meeuw-enveen. Da's ok natuurre-ser-vaat, mar daor gebeurt gin gekke dingen. Bie 't Spookmeer gung het um andere zaken. Gebeurtenissen van eertieds, waor aj better niks met van doon könt hebben.

In de periode toen overal nog veen lag, haalden de leu dee bie de Reest woonden heur eigen törf oet 't veld. 't Was völle hei en mangs wat veenties. De meeste boeren hadden daor wal een stuk grond achterof liggen. Ie haalden vot, wat aj an hoesbrand neudig hadden en wat aj in de schure kwiet konnen. Elkeneen har zien eigen törfputten.
Törfgraven kan mar nen bepaalde tied van 't jaor, umdat de pröttel ok nog dreugen mut. As het onwies nat was, haj ok pech. De putte leup dan binnen nen dag vol water en dan was 't warken edaone. Ie mussen nog oetkieken daj gin ongelukken maakten.
Het kwam d'r op neer dat vrogger aajt wal argns nen paar putten in gebroek waren en dat op verscheiden plekken törf lag te dreugen.
Toch kreegn de leu van de Wildenberg op nen zeker moment het geveul dat iets nich in odder was. Zo op het eerste oog was der niks loos: de putten waren as aajt gewoon törfput-ten en de törf dee dreugen mus, lag te dreugen. Op het veld was ginnen levende ziel te bekennen; wied in de rondte was alles oetestörven. Gek genog, hadden wat boeren toch het idee dat ze bekeken wÖdden. Dat der nen paar extra ogen op de hei loerden.
Ze hadden het d'r in de boerschop over, mar nargns nen spoor van bewies dat het gekke geveul waor wezen kon. "De kerels mussen better weten", zeden de vrouwleu. "Zich wat wies maken laoten en mekaar de kop gek praoten; hol toch op met dee flauwe kul!".
De kerels heulden zich naotied mar stille, want zó zeker waren ze ok weer nich.

Intussentied was der wàl wat gangs op 't veld. Bie nacht en ontied gung een koppeltje leu sliepstattend naor de veenstukken, hen de törfputten. Waor ze vot kwamen en waor as ze hentrokken, is nog steeds nen raodsel. Ze kwamen en gungen an 't wark. Twee man greuven veen oet de putten, wat op het veld oetelegd wodden. Een ander koppel haalden de halfdreu-ge törven vot en stapelden de buit op nen kaore. Elke nacht naodat de törfgappers weer vottrökken, zag alles der oet asof der niks gebeurd was. De putten waren wat deeper en breder eworden, mar dat koj slècht naogaon aj d'r nich zölf instunnen. Op het veld lagen de törven te dreugen, net zovölle as der elegen hadden. Ie konnen nich ontdekken dat 's nachts een veurraod törf verdwenen was.
Op nen keer gung het mis. De illegale törfgravers gungen te roeg gangs en letten nich op waor ze veen oetspitten. De wal tussen twee putten wödden te dun; de törfput derneust was vol water en mèt alle veenmodder donderde dat in het gat waor de kerels onderin stunnen. Ze spartelden nog wat, maar de dikke veenpröttel leut heur gin kans. Ze raakten onder de broene drab en stikten. De rest neeide der rap tussenoet en van heur is nooit wat vernom-men. De boeren van de Wildenberg ontdekten dat nen paar putten vol water stunnen en dat nen dam deurebroken was. Umdat de meeste törf toch al vergraven was, leuten ze dee leegte wieder vol water lopen. Ze deuden der niks meer an en heinig an ontstun deur regenwater nen schier meertje. De barken dee der greuiden, gungen dood vanwege de hoge waterstand. Heur dode stumpkes staken boven water oet, wat nen griezelig gezicht was. De leste jaoren kreeg het natuurstukkie daorum de naam 'het Spookmeer'.
Op nen rustige aovend, bie volle maon kuj daor best wezen. Veur leu dee as wat romantisch anelegd bint, is het een prima stek.

Gerrit en Aaltje waren in nen romatische stemming, toen ze bie 't Spookmeer wat zaten te smoezen en frummeln. De maone scheen, de wind was votvallen en het water was speegel-glad.
Vrömd genog stak ineens de weend op. Het broesde deur de beume, de takken zweeiden hen en weer; het wodden kolder en klammer. De weend wakkerde an tot storm. Het water golfde as nen gek en kreeg schoemkoppen. Gerrit en Aaltje huuverden en wussen nich wat heur overkwam. Met grelle oogen keken ze naor het water van 't Spookmeer. Dat gung aajt wilder te keer. Ze kreupen stief van angst tegen mekaar an en konnen geen poot meer verzetten. Ineens klunk nen lang-aneholden ieselijk gegil en midden in het woeste water van het Spookmeer kwam nen sliemerige, broenzwarte gedaonte omhoog. Het zwikte wat in de golven en nen onmeunige verpestende stank weeide over Aaltje en Gerrit. Ze stikten van angst en umdat ze de aosem inheulden vanwege den lucht. Het gegil wodden oorverdovend en snakkend naor lucht zagen beiden, hoe dat sliemerige liek weer omlege zunk en verdween. Dàchten ze - in nen leste krachtsinspanning scheut het monster umhoge um langzaam daal te zinken in 't woeste meer. Het leste wat ze zagen, veur ze het bewustzijn verleuren, was nen zwatte haand waor het bottengeraamte deurhenschemerde.
Dizzen haand stak eem langer boven het water oet en wenkte heur. Ze mochten metkom-men...
Nooit, nooit een keer komt Gerrit en Aaltje weer in de buurt van het Spookmeer bie de Wildenberg.

Harmjan van Steenwijk.

(Drentse Courant/Groninger Dagblad 25/08/96

 


Copyright 1995 - 2008 Han Tuttel. All rights reserved.
This material may not be published, broadcast, rewritten or redistributed in any form, including digital,
without the prior consent and written agreement by the author.