|
Windmotor
'Natuurontwikkelaars'
hebben ook hun proefpoldertjes 'Water als ordenend principe' is het
toverzinnetje dat het aanzien van grote delen van Nederland
zal gaan bepalen. Voor je grote oppervlakten overgeeft aan de
grillen van de natuur, is het handig om eerst te kijken hoe een en ander
uitpakt. Dan doen de natuurbouwers net als de landbouwers voorheen: ze
maken een proefpoldertje. Net als voorheen zorgt men voor controle op de
gang van zaken. In het geval van 'werken met water' komen er weer
poldermolentjes aan te pas. Nu was het in de vaderlandse geschiedenis
gebruikelijk om windmolens uit te vinden, die als poldermolens dienden om
water uit de polders te malen. Bij natuurbouw worden die windwatermolens
gebruikt om de zaak te vernatten. Men draait de zaak om, maar
windmolentjes blijven nodig. In het recente kwartaalblad 'Molens' van de
vereniging de Hollandse Molen is een noordelijk voorbeeld van zo'n
situatie belicht. Onder de titel 'Windmotor helpt natuur in Wolfsbarge',
wordt gerapporteerd hoe een gerestaureerde windmotor ingezet wordt voor
het opmalen van water in een Groninger natuurgebied in het Hunzedal,
Wolfsbarge. Deze metalen windmolen 'Amerikaans model' stond in de
Boonspolder in Drenthe weg te roesten. Hij krijgt nu een nieuwe leven en
doet het omgekeerde van voorheen. Water inpompen in plaats van uitmalen. Dat
is niets nieuws, want in het natuurgebied De Weerribben worden de kleine
windmolentjes op stalen onderstel gebruikt om de productie-rietlanden te
bevloeien. Jong riet in de groei, moet in het water staan. De omdijkte
rietpercelen worden daarom continue nat gehouden. Daar staan twee typen,
de gewone staartmolentjes met vier schoepen en de 'Amerikanen'. Dat is die
windmotor, een groter type windmolen met
ronde ringen waarin wel twintig, dertig metalen schoepen zitten,
die wind vangen en het spul laten draaien. Wij kennen die windmotoren
beter uit de cowboyfilms, waar ze bij een eenzame ranch staan als
energiebron. Zulke molens op masten worden nog steeds gemaakt voor gebruik
in afgelegen streken.Je kunt met zo'n forse windmotor bijvoorbeeld een
koelkastje laten werken. De
kleinere metalen windmolentjes worden veelal in IJlst of
Piershil gemaakt. De vier schoepen worden, behalve van
gegalvaniseerd ijzeren plaatwerk, ook van versterkte kunststof gemaakt. In
De Weerribben stonden veel vervallen molens, want het onderhoud van de
afgelegen dingen schoot er vaak bij in. Vanaf 1988 is samen met
Staatsbosbeheer en de riettelers een herstelproject aangepakt. Dat leverde
89 nieuwe of gerestaureerde windmolentjes op. Ze zijn een karakteristiek
onderdeel van het rietland. De beide 'Amerikanen' dateren uit het begin
van de rietlandbevloeiing in de jaren vijftig. eerder verschenen in 't Nieuwsblad van het Noorden, 12 december 2000
Copyright 1995 - 2008 Han Tuttel. All rights reserved.
|