Vroege Warmte


Stel je voor, het is november en je bent al met Pasen bezig. Om precies te zijn: met activiteiten op de Paasdagen, voornamelijk de paasvuren. Dat is echt vroege warmte en zo was het ook - van Noord-Brabant tot bijna Noord-Groningen. Intussen is een en ander in gang gezet en praat ik u bij over de ontwikkelingen. Het verhaal draait om het in stand houden en uitbreiden van het traditionele gebruik om lokale paasbulten te bouwen en als paasvuren te branden. Vanwege de stringente milieuwetgeving moet dat tegenwoordig op een gepaste manier. Het gaat simpelweg om schone paasbulten met uitsluitend onbewerkt hout en natuurproducten als riet, stro, heideplaggen en zo. De interessante dingen van voorheen, die een geweldige rook en smook gaven (rubberbanden, plastic materialen en andere kunststoffen) zijn domweg uit den boze. Ook 'per ongeluk' kan het er niet meer op: het is illegaal en strafbaar. De idioten die enkele jaren geleden 's nachts een zootje asbestafval in de paasbult bij Rolde dumpten, kunnen nog steeds vervolgd worden. Tips blijven welkom voor de aanklacht. Zulk volk zorgt voor levensgevaarlijke toestanden.

Wil je een oude traditie in ere houden, dan moet je je kunnen aanpassen aan veranderingen in de wereld.  Dat geldt voor paasvuurbouwers net zo goed als voor de gemeentelijke overheid (vergunningverlener of ontheffingverlener). In november zijn enkele Veluwse gemeenten begonnen om paasvuren weer mogelijk te maken. Het was jarenlang verboden geweest na eerdere milieuellende. Er is overlegd over betere regels en organisatiezaken. Toch belt een paasvuurbouwer hevig verontwaardigd op: hun 'nieuwe' paasvuur moet om elf uur 's avonds gedoofd worden èn met zand worden afgedekt. Een onzinnig voorschrift, dat nergens op slaat. Een beetje paasvuur brandt trouwens pas stevig om een uur of negen, tien. Zo breng je de animo weer om zeep, net als bij gemeenten die hoge bedragen vragen voor een vergunning of ontheffing. Je vrolijkt de burgerij hier niet mee op, want overal blijkt dat paasvuren er gewoon bij horen.

Het zuidelijkste paasvuur van Nederland, in Westerbeek (gem. Sint Anthonis) meldde zich als eerste aan voor het nationaal paasvurenoverzicht on-line. Ze branden het voor de 28ste keer. Het paasvuur Poolswijk te Nieuw-Roden, dat ook langer dan 25 jaar bestaat, was er eveneens snel bij. 't Aol Volk stuurde hun lijst met zes paasvuren in zuidoostelijk Drenthe. Uit Vries kwam het achtergrondverhaal van hun Paasvuurbokaal, die in 1994 ingesteld werd. Overal zit een verhaal achter, waaronder dat van samenwerking tussen milieumensen, paasvuurbouwers en overheden. Ook blunders, zoals de gemeente Huissen (Gld) die het paasvuur -dat ruim 30 jaar bestaat- vergat te noemen in de landelijke inventarisatie. Het organiserend stadsgilde stond toen zèlf in lichterlaaie… 

Hoe sterk regionale tradities verankerd zijn, blijkt uit het meest westelijke paasvuur. Het brandt in Driebergen en is van Drentse origine. Iemand die van hier verhuisde, 'nam zijn paasvuur mee'. Het geldt alweer jaren als buurtpaasvuur. Je raakt nooit uitgekeken op levende, oude gebruiken. Onlangs meldde zich een vroegere hoofdrolspeler bij de specifieke paasvuurgebruiken te Denekamp. Binnenkort wordt ik bijgepraat door een 'insider' - in z'n jonge jaren Judas Iskarioth zèlf.

Jan Tuttel

eerder verschenen in 't Nieuwsblad van het Noorden, 20 maart 2001

 


Copyright 1995 - 2008 Han Tuttel. All rights reserved.
This material may not be published, broadcast, rewritten or redistributed in any form, including digital,
without the prior consent and written agreement by the author.