Koekenbakkers

Het is december en half Drenthe en Groningen bestaat weer uit koekenbakkers.In december worden jaarfeesten gevierd die je ook kunt ruiken en proeven. Er worden speciale feestkoeken en andere bakproducten vervaardigd. Bij elke feest hoort een eigen soort snoeperij aan koek, brood, suikergoed en chocola. Het is een algemeen fenomeen, in elke religie en in elk werelddeel. De receptuur van karakteristiek lekkers wordt vaak 'meegenomen' bij emigratie of een minder ingrijpende verhuizing. Men hecht er aan, de traditie stelt wat voor en 't smaakt ook lekker. Je kunt bij de bijzondere bakproducten een indeling maken in ruimte in tijd. In ruimte omdat elke streek zijn eigen smakelijkheden kent. In tijd omdat elk feest 'andere koek' is, de snoeperijen zijn per feest anders. Kijk maar rond. Omstreeks de Sinterklaasviering ruikt het naar speculaas en pepernoten (die als kruidnoten verkocht worden). U eet diverse soorten speculaas, u zuigt op suikergoed en marsepein en u knaagt uw chocoladeletter op. Een speculaaskoekje is een 'sunterklaossie'. Zo'n grote speculaaspop is een 'vrijer' en wie bedacht wordt met een taaitaaipop moet eens goed nadenken over het verschil. Achter dit type feestgebak schuilt een wereld van folklore en traditie. Na sinterklaas schakelen we over op de kerstperiode. De overgeschoten chocoladeletters komen als brokken in de uitverkoop. Vervolgens duiken de chocolade en fondant kerstkransjes op. Speculaas suddert nog even voort, maar het taaipopversieren op scholen en clubs is voorbij. Pepernoten, schuimpjes en ander strooigoed verdwijnen. De kerststol, het kerstbrood, kerstkrans en de boomstam zijn nu de smaakmakers. In de week na kerst begint de drukke periode van oud & nieuw al. De 'knieperties' en de 'rollechies' moeten gebakken worden. Men staat voor de keuze zèlf oliebollen en appelflappen bakken of halen bij de bollenbakker of bij de oliebollenactie van een plaatselijke vereniging?  De nieuwjaarsrolletjes kunnen een heel eind het nieuwe jaar inrollen, maar op is op. Vooral omdat je altijd twee stuks tegelijk mag nemen, wat bij de lekkere zelfgebakken rollechies mooi uitkomt. De traditie van zelf nieuwjaarskoeken bakken is eeuwenoud. Het oudste koekijzer is 't Drents museum dateert van 1585.

Jan Tuttel