Houthoudend

Bossen zijn houthoudend. Nochtans richt de aandacht zich steeds meer op andere bosaspecten die vooral met natuur en recreatie van doen hebben. 
Naarmate de aangelegde bossen ouder en rijper worden, worden ze aantrekkelijker voor de recreant. De gemiddelde zondagswandelaar wil wel eens franterig reageren, als hij het vellen van bomen ontwaart. Zo van 'Moet dat nou?'. 

Het oogsten van hout is hem eigenlijk wat vreemd geworden. Sinds het mijnhout (een 55+term alweer) niet meer uit onze naaldbossen komt, is de gedachte van bomen kappen een gruwel geworden. De natuurfilosofie van 'bos moet zijn gang maar gaan' is al aardig ingeburgerd. Het neemt niet weg dat bossen en bomen het nodige hout voor de maatschappij moeten leveren. Je kunt niet zonder. 

Een blik in een oud houtsoortenboekje leert echter, dat we veel kennis van houttoepassingen kwijt zijn. Welke wagenmaker maakte nog wielspaken of dorsvlegels van haagbeuk? Waar worden nog elzenhouten sigarenkistjes gemaakt? Welke kuiper gebruikt nog beukenhout voor botertonnetjes? Ja, 'gestoomd beuken' levert nog steeds trapleuningen of de Thonetstoelen in 't café. Maar met de beukenhouten handvatten of 'teekendoozen' is het een stuk minder. Wat taxushout was voor de bogen van de boogschutters, was walnotenhout voor de latere geweerkolven. Reden waarom zulke bomen in WOI gevorderd werden door de staat. 

De oorlogssector moderniseert zich voortdurend. Pistoolmitrailleurs als de uzi kregen, naast de traditionele houten kolf, steeds meer de inklapbare metalen schoudersteunen. De lanceerinstallaties voor 'raketten vanaf de schouder' kunnen het helemaal zonder houtjes stellen. Maar oorlogstuig, machineonderdelen en hele kunstexposities worden nog steeds in houten kratten verpakt en verzonden. Houten emballage is van alle tijden (zelf het Paard van Troje hoort erbij). 

Ook modern papier kan niet zonder houtvezel. Paalhout, bouwhout en hout voor waterwerken blijven nodig, evenals voor meubelen, betimmeringen en vloeren. De vraag naar hout stijgt, maar men maakt zich zorgen over de te oogsten houtvoorraad èn over de continuïteit in de houtindustrie.
In 1946 telde Nederland 366 houtzagerijen, in 1999 nog 150 en vorig jaar slechts 130 stuks. In de hele houtindustrie zijn de laatste jaren ruim 300 bedrijven verdwenen. Het inlands hout blijft niettemin in trek. 

Het meeste bos is in particuliere handen. Staatsbosbeheer is met 85.000 ha landelijk de grootste eigenaar, maar veel kleine eigenaren (56.5%) bezitten minder dan 3 ha bos. Onze bossen krijgen steeds meer een natuurfunctie (30% is de nieuwe doelstelling), waardoor de houtoogst afneemt. In 1999 werd nog 1,35 miljoen kuub hout van eigen bodem gehaald. Intussen is het weer oogsttijd. Op diverse plaatsen ligt weer hout klaar voor transport. 

Staatsbosbeheer in Drenthe heeft een contractuele verplichting om 85.000 kuub te leveren, dat uit de 'bijgroei' van de bossen komt. Zo'n 40% wordt emballagehout, 15% wordt tot vezelplaat verwerkt, 35% komt terecht in tuinhout, bouwhout, vloeren en meubelen en de rest wordt heipaal, papiervezel of pleinkerstboom. Het vellen van bomen gebeurt door de kopers ('op stam' kopen) of door gespecialiseerde aannemers. Omdat bij het aanleggen van grote boswachterijen geen spoorlijntjes zijn mee-aangelegd, gaat het houttransport per speciale vrachtwagen.  De Nederlandse houthandel heeft daarvan 'jaarrond' zo'n 100 stuks rijden. Daar komt u wel achter.