Het echte begin


Het echte begin van iets nieuws is nooit een feest. Het voelt vreemd, het is spannend èn een beetje eng (wat zal het worden) en het oude zeurt in gedachten ook nog na. Of het nu een nieuwe relatie, ander werk, een nieuw huis of een nieuw jaar betreft. Na het 'officiele' begin, begint het echte begin. Dit jaar 2002 begint vandaag pas echt; eigenlijk is dit de eerste echte werkdag. De vakantiedagen zijn voorbij, de meeste nieuwjaarsrecepties en andere samenscholingen 'ter gelegenheid van' zijn achter de rug, resten feestvoedsel zijn weggewerkt of bedorven geraakt en weggekieperd. Alleen de rollechies worden nog met smaak genuttigd. De euro's wennen wel.

Een nieuw jaar komt pas op gang nadat alle rituelen afgewerkt zijn. De kerstballen en het engelenhaar moeten uit het zicht. De vette lucht van oliebollen moet uit huis en haar. De collectie ten toon gespreide kerst- en nieuwjaarskaarten wordt van de muur en van de lijn gehaald. In kantoren gaat de hele handel bij het oud papier nadat bijgehouden is, welke zakenrelaties een papieren kaartje of e-mailtje stuurden. Thuis gaat de selectie anders. De mooiste zelfgemaakte en de mooiste prentjes worden bewaard, alsmede de kaarten van hen 'die we nodig eens moeten terugschrijven'. Als dat omstreeks Pasen nog niet gebeurd is, gaan ze alsnog weg. Kerst- en Nieuwjaarskaarten zijn in de tijd van rappe en uitbundige communicatie nog steeds het laatste draadje, waarmee contacten in stand gehouden worden van mensen die je in geen jaren gezien hebt en zelden schrijft of belt. Qua afbeeldingen is er de laatste halve eeuw weinig nieuws bij gekomen. Amper twintig motieven op 220 miljoen in Nederland verstuurde kaarten. De digitaal verzonden kerstprenten en filmpjes vertonen identieke motieven. De circa 20.000 kaarten in mijn collectie heb ik bekeken; 'het plaatje' ken ik wel een beetje (Hedendaagse kerst- en nieuwjaarskaarten hoef ik niet meer. Alleen exemplaren van vóór 1950 helpen bij het motiefonderzoek).

Maar hoe mooi ook, alles verdwijnt uit het zicht bij het jaarbegin. Driekoningen of de eerste werkdag na de nieuwjaarsbijeenkomst geldt als wegwerpdatum. Digitale kaarten delete je sneller dan er ooit papieren kaarten zijn opgeruimd. Driekoningen (6 januari) is echter niet het eind van het eindejaarsspul. De eerste maandag nà Driekoningen moet ook nog afgewerkt worden. Hij is het oeroude en laatste restant van de hele eindejaarscyclus. Het is 'Verloren Maandag', vanouds een feestdag waarbij de gilden zich lieten gelden. Het was dik feest en een grote vreetpartij. Een oude gildentraditie 'Koppermaandag' is na de oorlog heringevoerd door de grafische vakkringen. Drukkers vervaardigen een prachtige koppermaandagprent, die aangeboden wordt aan een voornaam persoon. In Vlaanderen is 'Verloren Maandag' beter bekend door de traditionele kost, want appelbollen en worstenbrood zijn dan vaste prik. Een patisserie in Schelle maakt 'heerlijke appelbollen, worsten- en curryworstenbrood' en ' is uitzonderlijk deze maandag open'. In Doornik komt in elk gezin het befaamde menu met worstjes, Doornikse sla en konijn met pruimen op tafel. Degene "die op Verloren Maandag geen konijn heeft, heeft niks". Als dat alles of 'niks' achter de kiezen is, kan het nieuwe jaar echt beginnen.

Jan Tuttel

eerder verschenen in 't Nieuwsblad van het Noorden, 06 januari 2002

 


Copyright 1995 - 2008 Han Tuttel. All rights reserved.
This material may not be published, broadcast, rewritten or redistributed in any form, including digital,
without the prior consent and written agreement by the author.